غواص گلوسیاه

(Black-throated diver (Black-throated loon

توصیف غواص گلوسیاه :

غواص گلوسیاه یک پرنده زیبا و متمایز است که به‌طور متوسط از ۴۰ تا ۸۱ سانتیمتر رشد (طولی) می‌کند. فاصله بین دو سر بال این پرندگان ۱۱۴ تا ۱۲۴ سانتیمتر و وزن آن‌ها ۲ تا ۳٫۴ کیلوگرم است. رنگ آن‌ها سیاه یا خاکستری تیره، منقاری به شکل خنجر و چشمانی قرمزرنگ دارند. در فصل تولیدمثل پرهای آن‌ها دارای خال‌های سفید و بر روی بخش‌های سیاه پشت خطوط سفید نمایان است که هنگام شنا بر روی آب قابل‌دیدن است. سر و نیمه پشتی گردن خاکستری‌رنگ است. نیمه جلویی گردن سیاه‌رنگ با خط‌های سفید عمودی در طول هر دو طرف گلو است. در طول فصل غیر زادوولد سر و پشت گردن تیره یا سیاه است، بالای سر به سمت چشم‌ها سیاه می‌شود و خط‌های سفید پشت از بین می‌روند. صورت، گلو و سینه کاملاً سفید و بدون علامت می‌شوند. این گونه بسیار به غواص آرام شباهت دارد اما با وصله‌های سفید بزرگ در پهلوهای عقب در هر دو فصل زمستان و تولیدمثل متمایز می‌شوند. قسمت‌های زیرین غواص گلوسیاه به رنگ سفید است که اغلب در هنگام شنا مخفی است. غواص‌های گلوسیاه نر و ماده ازنظر ظاهر فیزیکی شبیه به هم هستند. نوجوانان شبیه بزرگ‌سالان در فصل زمستان اما بیشتر خاکستری-تیره در مقابل سیاه هستند.

محدوده جغرافیایی غواص گلوسیاه:

غواص‌های گلوسیاه دارای توزیع جهانی وسیعی هستند. آن‌ها یک‌گونه مهاجری هستند و منحصر به سراسر مناطق نیم‌کره شمالی می‌باشند که از آلاسکا در شرق تا سیبری در غرب یافت می‌شوند. تولیدمثل غواص گلوسیاه در روسیه، اسکاندیناوی، آلاسکا و کانادا است. در طول ماه‌های زمستان غواص گلوسیاه به سمت جنوب و به سواحل شمال شرقی اقیانوس اطلس و شرق و غرب اقیانوس آرام تا جنوب مدیترانه، دریای سیاه، دریای خزر، چین، ژاپن و جنوب آلاسکا مهاجرت می‌کند.

زیستگاه غواص گلوسیاه:

غواص‌های گلوسیاه در دریاچه‌های آب شیرین عمیق و پرحاصل یا برکه‌های وسیع با جزایری در همسایگی، شبه‌جزیره‌ها و دیگر مکان‌هایی خارج از دسترس انسان تولیدمثل می‌کنند. آن‌ها زیستگاه‌های بدون مزاحم را ترجیح می‌دهند و در جزایر کوچک یا اطراف لبه‌های آب لانه می‌سازند. غواص‌های گلوسیاه به قلمروی تولیدمثل آب شیرین خود برای تأمین غذا تکیه می‌کنند. آن‌ها برای ماهیگیری در اعماق آب شیرجه می‌روند و همچنین از ماهی‌های کوچک و حشرات، جوجه‌های خود را تغذیه می‌کنند تا زمانی که آن‌ها به‌اندازه کافی بزرگ شوند و بتوانند از ماهی‌های بزرگ‌تر تغذیه بکنند. خارج از فصل تولیدمثل عموماً در امتداد آب‌های ساحلی مستقر می‌شوند. همچنین گاهی اوقات غواص گلوسیاه در آب‌های شیرین درون‌مرزی مانند دریاچه‌های طبیعی یا نهرها و رودخانه‌های بزرگ یافت می‌شود.

غواص گلوسیاه آشیانه خود را در ماه‌های مه و ژوئن ایجاد می‌کند و تکمیل آن حدود یک هفته زمان می‌برد. یک آشیانه شامل توده‌هایی از گیاهان آبی نزدیک به آب‌های کناری است که گاهی اوقات با گل ترکیب‌شده است.

تولیدمثل غواص گلوسیاه:

غواص‌های گلوسیاه دارای یک همسر هستند به این معنی که آن‌ها در طول کل زندگی خود با یک همسر زندگی می‌کنند. زوج در طول مهاجرت زمستانی با یکدیگر باقی می‌مانند. زوج‌های جدید تعدادی حرکت سریع هم‌زمان شامل پایین دادن منقار، غواصی با صدای چلپ‌چلوپ و خیز زدن زیرآب را انجام می‌دهند. جفت‌گیری در سواحل آب و اغلب پس از ورود پرندگان به محل تولیدمثل رخ می‌دهد. این پرندگان وفاداری قوی به محل خوددارند و اغلب از محل آشیانه‌های مشابه برای هر فصل تولیدمثل استفاده می‌کنند. پس از تکمیل لانه، ماده ۱ تا ۳ تخم می‌گذارد. تخم‌ها به‌طورمعمول به رنگ زیتونی-قهوهای با لکه‌های قهوه‌ای تیره هستند. خوابیدن بر روی تخم‌ها (دوره نهفتگی یا کمون) ۲۷ تا ۲۹ روز طول می‌کشد که با یک دوره رشد حیاتی ۹ تا ۱۰ هفته‌ای دنبال می‌شود. وقتی‌که جوانان حدود ۲ ماهه شدند توانایی پرواز دارند آن‌ها در سن ۲ تا ۳ سالگی به سن بلوغ می‌رسند.

غواص‌های نر مسئول ایجاد لانه هستند. هردوی والدین در فعالیت خوابیدن روی تخم‌ها شرکت می‌کنند اما ماده‌ها درصد بیشتری از مراقبت را به نمایش می‌گذارند. جوجه‌های تازه از تخم درآمده روز اول را در لانه می‌مانند اما ۲ تا ۴ روز بعد می‌توانند شنا کنند. در طول چند هفته اول هردوی والدین در تغذیه جوجه‌ها به‌طور دائم شرکت می‌کنند و هر مرتبه فقط یک‌تکه (لقمه) غذا می‌دهند که معمولاً شامل سخت‌پوستان است. جوجه‌های تازه از تخم درآمده احتمالاً برای دوری از شکارچیان و حفظ انرژی، اغلب بر پشت والدین خود سوار می‌شوند.

طول عمر غواص گلوسیاه:

غواص‌های گلوسیاه پرندگانی با طول عمر نسبتاً طولانی هستند. بااین‌حال اطلاعات کمی در رابطه با طول عمر آن‌ها در دسترس است. مسن‌ترین غواص گلوسیاه ثبت‌شده در حیات‌وحش ۲۸ سال سن داشته است.

رفتار غواص گلوسیاه:

غواص‌های گلوسیاه خیلی خوب پرواز و شنا می‌کنند اما در هنگام راه رفتن بر روی زمین بدترکیب هستند که به دلیل قرارگیری موقعیت پاهای آن‌ها است که در انتهای بدن آن‌ها قرارگرفته است. این پرندگان نمی‌توانند مستقیم از روی زمین پرواز کنند، در شرایط آرام نیاز به ۳۰ تا ۵۰ متر آب باز است که بدون نیاز به کمک باد به‌طور ایمن پرواز کنند. پرواز معمولی مستلزم پریدن درون باد است. در صورت لزوم غواص‌های گلوسیاه در جستجوی غذا بیش از ۱۰ کیلومتر پرواز می‌کنند. به‌طور متوسط غواصی آن‌ها برای ماهیگیری ۴۵ ثانیه طول می‌کشد و به عمق ۳ تا ۶ متری می‌رسد. این پرندگان می‌توانند از بال‌های خود برای کمک به شنا در زیر آب استفاده کنند. آن‌ها ابتدا با سر به درون آب می‌روند و بدون هیچ مشکلی به درون آب سر می‌خورند. در طول مهاجرت تمایل دارند در گروه‌های کوچک و دسته‌هایی تا ۵۰ عدد جمع شوند. آن‌ها اصولاً یک‌گونه روزانه هستند که اغلب فعالیت‌ها را در طول روز انجام می‌دهند.

محدوده خانه غواص گلوسیاه:

غواص‌های گلوسیاه از گونه‌های بسیار قلمروای در زمین‌های تولیدمثل خود هستند هرچند اندازه دقیق قلمرو نامعلوم است. از قلمرو در برابر هرگونه مزاحم به‌شدت دفاع می‌شود. غواص‌های گلوسیاه حالت‌های تهدید را نشان می‌دهند تا به مزاحم‌ها هشدار دهند که نزدیک نشوند. مبارزه توسط هر دو جنس نر و ماده معمول است و نرها ممکن است در حین زدوخورد کشته شوند. آن‌ها از منقار وبال‌هایشان به‌عنوان سلاح‌هایی برای دفاع استفاده می‌کنند.

ارتباطات و ادراک غواص گلوسیاه:

غواص‌های گلوسیاه صداهای مختلفی تولید می‌کنند. صدای پایین که خیلی ضعیف است و صداهایی مانند همهمه کردن یک انسان توسط هردوی نر و ماده تولید می‌شود. ناله کردن با یک‌صدای پایین و یک‌صدای قوی توسط هردوی نر و ماده از ۲ ماهگی تولید می‌شود. یک‌صدای کوییک-کوکوییک، کوکوییک قوی‌ترین صدای تولیدشده است که فقط توسط نرها تولید می‌شود که حتی در شرایط نامساعد این صدا را می‌توان تا فاصله بیش از ۱۰ کیلومتر شنید. هردوی صداهای پایین و صداهای ناله کردن به‌عنوان صداهای برقراری تماس شناخته می‌شوند. تفاوت آن‌ها این است که صدای پایین صدای برقراری تماس طبیعی است و ناله کردن صدای برقراری ارتباط با شدت بالاتری است. صداهای قلمروای اغلب با رفتارهای تهدیدآمیز مانند دور زدن یا پایین آوردن منقار برای هشدار از یک حمله قریب‌الوقوع همراه است.

مانند بسیاری از پرندگان، غواص‌های گلوسیاه محیط خود را از طریق محرک‌های شیمیایی، بصری، شنوایی و لمس کردن درک می‌کنند.

رژیم غذایی غواص گلوسیاه:

غواص‌های گلوسیاه گوشت‌خوار هستند. آن‌ها عمدتاً ماهی‌خوار هستند زیرا رژیم غذایی آن‌ها به‌شدت بر ماهی تکیه دارد اما از سخت‌پوستان و حشرات آبزی نیز تغذیه می‌کنند. آن‌ها برای تغذیه به درون آب غواصی می‌کنند. هنگامی‌که یک ماهی یا طعمه دیگر صید می‌شود غواص سر آن را به عقب پرتاب می‌کند و آن را می‌بلعد. جوجه‌های تازه از تخم درآمده توسط والدین خود تغذیه می‌شوند. رژیم غذایی آن‌ها عمدتاً از حشرات آبزی تشکیل‌شده است که قسمتی از ماهی به آن افزوده می‌شود. در دریاچه‌هایی با تراکم ماهی کم، جوجه‌ها تقریباً به‌طور کامل با حشرات آبزی تغذیه می‌شوند.

شکارچیان غواص گلوسیاه:

غواص‌های گلوسیاه بالغ شکارچیان طبیعی زیادی ندارند. عقاب‌های سرسفید شکارچیان اصلی آن‌ها هستند. عقاب‌های سرسفید به والدینی که بر روی تخم‌ها خوابیده‌اند حمله می‌کنند. همچنین جوجه‌ها در برابر شکار توسط ماهیان شکارچی بزرگ، عقاب‌های سرسفید و کاکائی‌های نقره‌ای آسیب‌پذیر هستند. تعدادی دیگر از حیوانات هستند که به‌طور عمده تخم‌های غواص گلوسیاه را شکار می‌کنند که این شکارچیان عموماً شامل راکون ها، کاکائی‌ها، کلاغ‌ها و روباه‌ها هستند. شکار تخم غواص گلوسیاه زمانی اتفاق می‌افتد که والدینی که بر روی تخم خوابیده‌اند به دلیل مزاحمت‌های انسانی و غیره مجبور به ترک لانه شوند. در طول این مدت تخم‌های بدون مراقب به‌سرعت توسط شکارچیان نزدیک ربوده می‌شود.

غواص‌های گلوسیاه با دیدن یک شکارچی با شیون کردن و صدای هشدار هردوی همسر و فرزندان را از وجود مزاحم مطلع می‌کند. جوجه‌های جوان به‌سرعت به یک منطقه حفاظت‌شده در خط ساحلی شنا می‌کنند تا زمانی که تهدید از بین برود. در دریاچه‌های آب شیرین، بزرگ‌سالان عموماً از شکارچیان زیر آب در امان هستند اما جوجه‌های جوان از ماهیان شکارچی بزرگ آسیب‌پذیر هستند. اگر یک شکارچی زیر آب توسط غواص بالغ دیده شود به‌سرعت با پاها و ضربات بال‌های خود به آب می‌زند تا شکارچی از نزدیک شدن دلسرد شود.

نقش غواص گلوسیاه در اکوسیستم:

غواص‌های گلوسیاه به‌عنوان شکار و شکارچی به اکوسیستم خود خدمت می‌کنند. آن‌ها غذای شکارچیان محلی هستند و همچنین جمعیت ماهی‌ها، سخت‌پوستان و حشرات آبزی را کنترل می‌کنند.

اهمیت اقتصادی برای انسان: مثبت

یبرخی از اعضای خانواده اسکیموها در آمریکای شمالی از جنوب آلاسکا تا شرق کانادا از تخم‌های غواص گلوسیاه برای غذا استفاده می‌کند. آن‌ها همچنین گاهی اوقات غواص‌ها را برای مصرف شکار می‌کنند.

اهمیت اقتصادی برای انسان: منفی

غواص‌های گلوسیاه به‌طور عمده از ماهی‌ها تغذیه می‌کنند و ممکن است به‌عنوان رقبای ماهیگیران در نظر گرفته شوند.

وضعیت بقاء: حداقل نگرانی

غواص گلوسیاه در فهرست IUCN به‌عنوان حداقل نگرانی طبقه‌بندی‌شده است. زیستگاه غواص گلوسیاه به دلیل اسیدی شدن، تغییرات سطح آب، نشت نفت و آلودگی‌ها تحت تهدید است که این گونه‌ها را بسیار آسیب‌پذیر کرده است. مزاحمت‌های انسانی در زیستگاه‌ها، به‌طور مثال توسط گردشگران اثر منفی بر موفقیت تولیدمثل غواص گلوسیاه گذاشته است. در مناطق ساحلی زمستانی آن‌ها صنعت ماهیگیری بزرگ وجود دارد که تهدیدی برای این پرنده به شمار می‌رود چون آن‌ها اغلب به‌صورت ناخواسته گرفته می‌شوند. همچنین بیماری‌هایی مانند آنفولانزای مرغی می‌تواند بر سطح جمعیت غواص گلوسیاه در آینده اثر منفی بگذارد.

در اسکاتلند مناطقی با لانه‌سازی مصنوعی ایجادشده است تا موفقیت تولیدمثل غواص گلوسیاه بهبود ببخشد.

پراکندگی غواص گلوسیاه محدوده غواص گلوسیاه
قرمز: محدوده تولیدمثل آبی: محدوده زمستانی(منبع تصویر: ویکی پدیا)