مار زنگی
مارهای زنگی در سراسر شمال و جنوب آمریکا یافت میشوند. بیشترین تجمع آنها در جنوب غربی ایالاتمتحده و شمال مکزیک است. ۲۹ گونه مار زنگی وجود دارد. در آریزونا ۱۳ گونه مار زنگی وجود دارد که بیشتر از هر ایالت دیگر است. مشخصترین ویژگی این مارها زنگوله آنها است.
صدای زنگ و هیس
ساکنین جنوب غربی ایالاتمتحده احتمالاً صدای مشخص این مارها را شنیدهاند. زنگوله این مارها شامل قطعات استخوانی و توخالی است که در انتهای دم مار درون یکدیگر بهطور مناسب قرارگرفتهاند. هنگامیکه مار دم خود را بهصورت عمودی نگهداشته و آن را میلرزاند صدای زنگ ایجاد میشود. هر بار که مار پوست میاندازد یک قطعه دیگر به زنگوله اضافه میشود. مار زنگی از زنگوله خود برای هشدار و عقب راندن شکارچیان یا برای گیج کردن شکار استفاده میکند.
مارهای زنگی هیس میکنند، دومین حالتی که نشانه هشدار است و اغلب چشمپوشی شده و تحتالشعاع زنگوله قرار میگیرد. صدای هیس آنها شبیه به صدای گربه هنگام تهدید شدن توسط یک سگ است. در مارهای زنگی صدای هیس و صدای زنگوله هردو جهت هشدار به کار میرود. هنگامیکه مار هوا را بهشدت از حنجره بیرون میدهد صدای هیس ایجاد میشود. یکی از وظایف ریه مار نگهداری حجم زیاد هوا است بهطوریکه مار بتواند صدای هیس کند. مارها فاقد قوه شنوایی هستند به همین دلیل صدای هیس فقط یک هشدار برای حیواناتی است که میشنوند و برای ارتباط با دیگر مارها نیست. آنها حرکات را بهوسیله احساس ارتعاش در زمین تشخیص میدهند. چشم آنها حتی در نور کم بهخوبی میبیند.
مشخصات
مارهای زنگی میتوانند از ۱ تا ۸ فوت (۰٫۳ تا ۲٫۴۳ متر) طول داشته باشند، آنها مارهایی با بدن ضخیم، فلسهای برجسته و رنگها و طرحهای متنوع هستند. بیشتر گونهها طرحهایی به شکل لوزی، متوازیالاضلاع یا ششضلعی بر یک زمینه روشن دارند.
از دیگر ویژگیهای فیزیکی مشخص آنها شامل تولید زهر و حفره روی صورت جهت تشخیص گرما، نیشهای مفصلی و زنده زاییدن است.
پس از زنگوله مشخصترین ویژگی فیزیکی مارهای زنگی سر مثلثی شکل آنها است، همچنین مردمک چشم آنها مانند چشمان گربه عمودی است. مارهای زنگی جوان که هنوز زنگوله ندارند اگرچه بهاندازه مارهای بالغ خطرناک هستند و همچنین برخی از مارهای بالغ ممکن است زنگولههایشان را از دست بدهند بنابراین از روی سر مثلثی شکلشان این مارها را میتوان شناسایی کرد. سر مثلثی شکل مارهای زنگی دارای یک مکان توخالی بین چشمها و سوراخهای بینی است که حفره (پیت) نامیده میشود. این عضو حفرهای در حقیقت یک عضو حسی است که به مار زنگی کمک میکند در تاریکی بهوسیله تشخیص گرما شکار را شناسایی کند.
محل سکونت
مارهای زنگی میتوانند در محیطهای مختلف رشد کنند. آنها در ماسههای بیابانهای جنوب غربی آمریکا فراوان هستند اما چمنزارها، علفزارها و تپههای صخرهای را نیز دوست دارند. آنها را میتوان در مردابهای جنوب شرقی ایالاتمتحده و در علفزارهای شمال شرقی یافت. این مارها میتوانند در ارتفاعات بالا نیز زندگی کنند و هرجایی از سطح دریا تا ارتفاع ۱۱۰۰۰ فوت (۳۵۳۵ متر) یافت میشوند.
رفتارها
مارهای زنگی برخی اوقات خود را در لانه میگذرانند جایی که میتواند در شکاف صخرهها باشد. آنها در آبوهوای سرد زمستان در بیهوشی به سر میبرند. مارهای زنگی تا چندین نسل از لانهای مشابه استفاده میکنند آنها گاهی اوقات از یک لانه بیش از ۱۰۰ سال استفاده میکنند. مارهای زنگی بهمحض ترک لانه دوست دارند بر روی صخرهها و دیگر مکانهای باز خودشان را در معرض نور آفتاب قرار بدهند.
اگرچه آنها شبها بیرون نمیروند اما ممکن است در ماههای گرم تابستان شبها بیشتر فعال باشند. مارهای زنگی علاوه بر صدای زنگوله و هیس رفتار دفاعی دیگری نیز دارند به این شکل که بدنشان را مارپیچ میکنند و سرشان را در یک موقعیت دفاعی از سطح زمین بالا میبرند و در صورت نیاز با سر از بالا ضربه میزنند.
مارهای زنگی بسته به نوع آنها در بهار و تابستان جفتگیری میکنند و حدود سه ماه تخمها را درون خود نگهداری میکنند. تخمها درون شکم مادر تبدیل به مار شده و بچهها زنده به دنیا میآیند، آنها در هنگام تولد درون غشای نازکی قرار دارند که پس از به دنیا آمدن آن را سوراخ میکنند. معمولاً در هر زایمان ۱۰ نوزاد به دنیا میآید. مادران با فرزندان خود هیچ زمانی را نمیگذرانند و بهمحض تولد فرزندان به سمتی میخزند. مارهای زنگی معمولاً بین ۱۰ تا ۲۵ سال زندگی میکنند.
تغذیه
غذای موردعلاقه مارهای زنگی مارمولکها و جوندگان کوچک است. آنها منتظر میمانند تا شکار به سمت آنها بیاید و سپس با سرعت پنجدهم ثانیه به آن ضربه میزنند. زهر آنها شکار را فلج میکند و سپس آنها کل طعمه را میبلعند. فرآیند هضم غذا میتواند چندین روز طول بکشد و مارهای زنگی تنبل شده و در طول این روزها پنهان میشوند. مارهای زنگی بالغ هر دو هفته یکبار غذا میخورند.
نیش زدن
اکثر مردمی که توسط مارهای زنگی گزیده میشوند بهطور غیرعمدی بر روی آنها پا گذاشتهاند بنابراین نگاه کنید که کجا پا میگذارید. گزیدگی مار زنگی میتواند خطرناک باشد اما بهندرت انسان را میکشد. با انجام درمان پزشکی مناسب ازجمله پادزهر، گزیدگیها معمولاً مهلک نیستند. زهرمارهای زنگی بسیار قوی است. زهر اکثر گونههای آنها عمدتاً از هموتوکسین تشکیلشده است که علائم آن آسیب موقتی یا دائمی به بافت و عضله است. شدت آسیب به محل گزیدگی بستگی دارد که شامل خونریزی داخلی و درد شدید اطراف گزیدگی است. زهر برخی از انواع مارهای زنگی حاوی نوروکسین ها است، مارهای زنگی ببری، موهاوی و خالدار نمونههایی ازاینگونه هستند. نوروکسین ها سریعتر از هماتوکسین ها عمل کرده و به سیستم عصبی حمله میکنند. علائم گزیدگی مار زنگی نوروکسین شامل مشکلات بینایی، دشواری در بلع و صحبت کردن، ضعف عضلات اسکلتی، مشکل تنفس و نارسایی تنفسی است، بااینوجود اگر درمان بهموقع صورت گیرد مرگومیر ناشی از گزیدگی مار زنگی نادر است.
نام علمی | Crotalus adamanteus |
خانواده | viperidae |
وضعیت بقاء | کمترین نگرانی |
رده | خزنده |
تغذیه | گوشت خوار |
RATTLESNAKE
مار زنگی
منابع:
ترجمه : کودک دانا دات آی آر